Στη δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της Πορτογαλίας, οι αξιωματούχοι απαγορεύουν νέες μονάδες Airbnb σε πολυσύχναστες περιοχές, ενώ τις επιτρέπουν σε παραμελημένες συνοικίες καθώς ο δήμαρχος υποστηρίζει ότι συμβάλλουν στην αστική ανάπλαση.
Οι άνθρωποι σε πολλές πόλεις σε όλο τον κόσμο κατηγορούν την Airbnb Inc. ότι ανεβάζει τα ενοίκια και συμβάλλει στην έλλειψη κατοικιών, καθώς οι τουρίστες καταλαμβάνουν σπίτια που κάποτε χρησιμοποιούσαν οι ντόπιοι. Ο δήμαρχος Rui Moreira του Πόρτο, της δεύτερης μεγαλύτερης πόλης της Πορτογαλίας, βλέπει πώς η αυξανόμενη αγορά βραχυχρόνιων μισθώσεων μπορεί να προωθήσει την αστική αναγέννηση.
Σε περιοχές που είναι ήδη επιβαρυμένες, η πόλη απαγορεύει τη δημιουργία νέων βραχυχρόνιων μισθώσεων – εκτός αν πρόκειται για σπίτι που έχει εγκαταλειφθεί. Υπάρχουν όμως περιοχές όπου οι βραχυχρόνιες μισθώσεις μπορούν να αναπτυχθούν, δήλωσε ο Μορέιρα, σε συνέντευξή του στο γραφείο του στο δημαρχείο. Ο τουρισμός μπορεί να βοηθήσει στην αναγέννηση των πόλεων, είπε.
«Είναι σαφές ότι υπάρχουν ορισμένες ζώνες στις οποίες δεν μπορούν να επιτραπούν περισσότερες βραχυχρόνιες μισθώσεις και υπάρχουν άλλες ζώνες στις οποίες μπορούν, και αυτό είναι καλό», δήλωσε. «Όταν σκεφτόμαστε για παράδειγμα το Πόρτο, στην Campanha, η οποία είναι μια περιοχή που θέλουμε να ανακαινίσουμε, γνωρίζουμε ότι οι βραχυχρόνιες μισθώσεις έχουν πολύ ενδιαφέρουσα επίδραση επειδή επιταχύνουν την ανακαίνιση. Και είναι προτιμότερο να έχουμε μια βραχυχρόνια μίσθωση σε ένα σπίτι που έχει ανακαινιστεί παρά να έχουμε ένα ερείπιο σε αυτή την περιοχή».
Νίκη για τη βραχυχρόνια μίσθωση στην Πορτογαλία ενάντια στους περιορισμούς
«Θέλουμε βιώσιμους επαναλαμβανόμενους τουρίστες»
Η Πορτογαλία εισέπραξε πέρυσι περισσότερα από ποτέ από τον τουρισμό, με έσοδα ύψους 25 δισεκατομμυρίων ευρώ (26,9 δισεκατομμυρίων δολαρίων) το 2023, έναντι 21 δισεκατομμυρίων ευρώ το προηγούμενο έτος, σύμφωνα με την κυβέρνηση. Το Πόρτο, με πληθυσμό 232.000 κατοίκων, κατέγραψε αύξηση 22% στις διανυκτερεύσεις σε 5,9 εκατομμύρια το 2023.
Ο Μορέιρα δήλωσε ότι ορισμένες περιοχές της πόλης του είναι ήδη «κορεσμένες» από τουρίστες και ότι υπάρχουν πάρα πολλά καταστήματα λιανικής πώλησης που πωλούν φτηνά αναμνηστικά που απευθύνονται σε αυτούς και όχι σε τοπικά προϊόντα. «Σήμερα έχουμε καταστήματα στις πόλεις μας που πωλούν αναμνηστικά που παράγονται στην Κίνα και δεν έχουν καμία σχέση με τη χειροτεχνία μας».
Το Πόρτο έχει υιοθετήσει μια στρατηγική «εδαφικής διασποράς», προσφέροντας στους τουρίστες τη δυνατότητα να γνωρίσουν διαφορετικές περιοχές της πόλης που δεν είναι τα πιο παραδοσιακά αξιοθέατα, σύμφωνα με τον δήμαρχο. «Πρέπει να γίνει μέσω του καρότου και όχι μέσω του μαστιγίου», είπε.
Το Πόρτο θέλει να διαχειριστεί τον τουρισμό με τρόπο που να δημιουργεί βιώσιμους επαναλαμβανόμενους επισκέπτες, αντί για τους one-and-done city hoppers που πετάγονται και δεν επιστρέφουν ποτέ. «Ο επαναλαμβανόμενος τουρίστας είναι ο καλύτερος τουρίστας που μπορούμε να έχουμε», δήλωσε ο Moreira. «Και εκεί πρέπει να εστιάσουμε την προσοχή μας».
Digital nomads αντί για golden visa
Εκτός από τους τουρίστες, το Πόρτο προσελκύει και νέους ξένους κατοίκους.
«Έχουμε περισσότερους Γάλλους που ζουν στην πόλη, περισσότερους Αμερικανούς που ζουν στην πόλη», είπε. «Υπάρχουν οικογένειες νέων ανθρώπων που εγκαθίστανται στο Πόρτο και αυτό έχει πολύ σημαντικό αντίκτυπο».
Ο Μορέιρα δήλωσε ότι τα τελευταία 10 χρόνια ο αριθμός των θέσεων εργασίας στον τομέα της πληροφορικής στο Πόρτο τετραπλασιάστηκε και η απασχόληση θα αυξηθεί μόνο με τις προγραμματισμένες επενδύσεις από εταιρείες όπως η τράπεζα Natixis SA και η αυτοκινητοβιομηχανία Volkswagen AG.
«Ποτέ δεν επιδιώξαμε να προσελκύσουμε χρυσές βίζες», είπε. «Δεν είμαστε τόσο πολύ μια πόλη συνταξιούχων. Είμαστε πολύ περισσότερο μια πόλη νέων νομάδων που έρχονται εδώ για να εργαστούν σε αυτές τις εταιρείες».
Οι τιμές των ακινήτων
Η ζήτηση για σπίτια από αυτούς τους νέους ξένους κατοίκους «θερμαίνει» τις τιμές των ακινήτων, είπε. Οι τιμές των κατοικιών στην Πορτογαλία συνέχισαν να αυξάνονται το 2022 και το 2023, αψηφώντας τις προσδοκίες ότι η αύξηση των επιτοκίων θα μείωνε τη ζήτηση για ακίνητα. Την τελευταία πενταετία, οι τιμές των κατοικιών ανά τετραγωνικό μέτρο στο Πόρτο αυξήθηκαν κατά 32%, σύμφωνα με την ιστοσελίδα ακινήτων Idealista.
«Αυτό που εμείς νομίζουμε ότι είναι ακριβό, είναι φθηνό γι’ αυτούς». Ένα ανακαινισμένο διαμέρισμα δύο υπνοδωματίων με 258 τ.μ. στην οδό Σάντα Καταρίνα στο κέντρο του Πόρτο αναφέρεται στην τιμή των 480.000 ευρώ στον ιστότοπο ακινήτων Idealista. Στον ίδιο ιστότοπο, διαμερίσματα δύο υπνοδωματίων περίπου 200 τ.μ. στο δυτικό τμήμα της πόλης, πιο κοντά στον Ατλαντικό, τιμώνται περίπου 1 εκατομμύριο ευρώ.
Η στεγαστική πολιτική
Το Πόρτο επενδύει περίπου 76 εκατ. ευρώ για τη στέγαση το 2022-26, με πολιτικές που περιλαμβάνουν όχι μόνο την κατασκευή νέων κατοικιών αλλά και την υπενοικίαση υφιστάμενων ιδιόκτητων κατοικιών.
Το δημαρχείο εντόπισε μια ευκαιρία κατά τη διάρκεια του πανδημικού αποκλεισμού το 2020, όταν οι μικροεπενδυτές σε ακίνητα βραχυχρόνιας μίσθωσης διαπίστωσαν ότι η ζήτηση εξαφανίστηκε. Το Πόρτο πλήρωνε σε ορισμένους ιδιοκτήτες ενοίκιο και στη συνέχεια υπενοικίαζε τα διαμερίσματά τους σε χαμηλότερη, προσιτή τιμή.
«Αυτή η μορφή επιδότησης των ενοικίων είναι πολύ φθηνότερη από την οικοδόμηση κατοικιών», δήλωσε. «Έχει ένα άλλο μεγάλο πλεονέκτημα, το οποίο είναι ότι δεν ξεριζώνουμε τους ανθρώπους. Πρόκειται για μια στρατηγική κατά του gentrification».
Περίπου 300 σπίτια είναι τώρα στο πρόγραμμα προσιτών ενοικίων του Πόρτο, εκ των οποίων ορισμένα ανήκουν στο δημαρχείο – δεν είναι όλα υπενοικιαζόμενα. Αναμένει ότι το πρόγραμμα θα επεκταθεί, με έργα που προχωρούν και αφορούν εκατοντάδες νέες κατοικίες.
«Δεν υπάρχει μαγικό ραβδί για το ζήτημα της στέγασης», δήλωσε ο Μορέιρα. «Η ιδέα ότι είναι μόνο το κράτος και ότι το κράτος θα χτίσει κατοικίες, δεν λύνει το πρόβλημα. Πρέπει να βρούμε δίκαια μέτρα και διάφορα φάρμακα».
Τα αυξημένα έσοδα κατευθύνονται σε έργα ανθεκτικότητας στην κλιματική κρίση
Η Airbnb ανέφερε σε ηλεκτρονικό μήνυμα ότι από τότε που ξεκίνησε τις δραστηριότητές της στην Πορτογαλία, έχει συνεργαστεί με τις τοπικές αρχές για την προώθηση των βιώσιμων ταξιδιών, συμπεριλαμβανομένης της συνεργασίας με το δημαρχείο για την προώθηση της σφραγίδας Trust Porto Seal και της συνεργασίας με τους δήμους του Πόρτο και της Λισαβόνας για τη συλλογή τουριστικών φόρων και την ανακατεύθυνση των εσόδων σε τοπικές ανάγκες.
Η εταιρεία «κατανοεί τις προκλήσεις στον τομέα της στέγασης και του τουρισμού στην Πορτογαλία και θέλει να αποτελέσει μέρος της λύσης», αναφέρει η ανακοίνωσή της. «Πιστεύουμε ότι ο νέος κανονισμός της ΕΕ για τη βραχυχρόνια μίσθωση προσφέρει μια σαφέστερη και αναλογικότερη πορεία προς τα εμπρός, η οποία μπορεί να ξεκλειδώσει τα οφέλη της φιλοξενίας για τις οικογένειες και να δώσει στις κυβερνήσεις τις πληροφορίες που χρειάζονται για να πατάξουν τους κερδοσκόπους και τον υπερτουρισμό».
Ο δήμαρχος του Πόρτο ανέφερε σε ηλεκτρονικό μήνυμα ότι στοχεύει στην ενίσχυση της συνεργασίας που έχει με τις δύο μεγαλύτερες πλατφόρμες κρατήσεων, την Airbnb και την Booking.com.
Εκτός από την πρόκληση της προσφοράς οικονομικά προσιτής στέγασης, το Πόρτο, όπως και άλλες πόλεις, αντιμετωπίζει τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής. Η πόλη της βόρειας Πορτογαλίας βρίσκεται στην όχθη των εκβολών του ποταμού Ντούρο στην ακτογραμμή του Ατλαντικού.
«Μας απασχολούν ιδιαίτερα οι στιγμές υψηλών βροχοπτώσεων και αυτού του είδους οι καταστροφές», δήλωσε ο Μορέιρα. «Σήμερα, βρέχει λιγότερες ημέρες το χρόνο, αλλά όταν βρέχει, βρέχει πολύ. Υλοποιούμε μια πολιτική σε επίπεδο κήπων και πάρκων στην πόλη, κατά την οποία τα μετατρέπουμε κατά το σχεδιασμό τους σε λεκάνες κατακράτησης, στις οποίες διοχετεύουμε το νερό. Η πλημμύρα του πάρκου έχει δύο επιπτώσεις: Δεν πλημμυρίζει τα σπίτια των ανθρώπων που βρίσκονται κοντά και αναπληρώνει τους υδροφόρους ορίζοντες».
Οι κυβερνήσεις προσπαθούν επίσης να περιορίσουν τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα και, εκτός από την προώθηση της χρήσης των δημόσιων συγκοινωνιών για να μειωθεί η κυκλοφοριακή συμφόρηση, το Πόρτο ενθαρρύνει περισσότερο την ποδηλασία και το περπάτημα: Για παράδειγμα, η πόλη διευρύνει τα πεζοδρόμια και συνδέει τα χαμηλότερα και υψηλότερα τμήματα της πόλης με κυλιόμενες σκάλες. «Στις πόλεις, η μετακίνηση με τα πόδια είναι πολύ πιο σημαντική από τα ποδήλατα», σύμφωνα με τον δήμαρχο.
Ο Μορέιρα, ο οποίος γεννήθηκε στο Πόρτο και στο παρελθόν εργάστηκε στη ναυτιλία και σε άλλες επιχειρήσεις, υπηρετεί την τρίτη και τελευταία θητεία του ως δήμαρχος και λέει ότι η πόλη βρίσκεται σε «καλή» οικονομική κατάσταση. Όταν έφτασε το 2013, είχε προϋπολογισμό 190 εκατ. ευρώ και χρέος 100 εκατ. ευρώ. Είπε ότι μείωσε όλους τους φόρους και η πόλη έχει τώρα προϋπολογισμό 485 εκατ. ευρώ, χωρίς χρέος.
Πηγή: Bloomberg
