Η κατάρρευση του τουριστικού γίγαντα της Ευρώπης Thomas Cook σίγουρα δεν έπεσε ως κεραυνός εν αιθρία. Τα προβλήματα της εταιρείας ήταν γνωστά σε όλους και ακόμα περισσότερο σε όσους συνεργάζονταν μαζί της.
Ο Thomas Cook αναπτύχθηκε και εξελίχθηκε σε έναν δυσκίνητο γίγαντα που δεν κατάφερε να συμβαδίσει με τα νέα δεδομένα της ταξιδιωτικής αγοράς. Οι Βρετανοί δεν σταμάτησαν να κάνουν διακοπές, απλά άλλαξαν τον τρόπο με τον οποίο κλείνουν τα πακέτα διακοπών τους. Κερδισμένοι είναι οι Ryanair, ΕasyJet και Airbnb, με όλους τους πελάτες τους να κάνουν online κράτηση. Οι ηττημένοι είναι τα ταξιδιωτικά γραφεία.
Από την άλλη, μια καταστροφική συγχώνευση το 2007 (MyTravel) προκάλεσε ένα τεράστιο χρέος το οποίο ποτέ δεν ξεπεράστηκε. Η αβεβαιότητα του Brexit ήταν απλώς το «κερασάκι στην τούρτα».
Ωστόσο, αν αναμενόμενη, δεν σημαίνει ότι η κατάρρευση του Thomas Cook θα είναι αναίμακτη.
Οι επιπτώσεις από την κατάρρευση του Thomas Cook
Επαναπατρισμός τουριστών
Περίπου 600.000 τουρίστες βρίσκονται αυτή τη στιγμή σε διακοπές και οι πτήσεις επιστροφής τους έχουν ακυρωθεί. Στην Ελλάδα εκτιμάται ότι βρίσκονται περίπου 50.000, σε Κρήτη, Ρόδο, Κω, Κέρκυρα και Ζάκυνθο. Η διαδικασία επαναπατρισμού τους έχουν ήδη ξεκινήσει και αναμένεται να ολοκληρωθεί ομαλά καθώς οι τουρίστες καλύπτονται από ασφαλιστικές εγγυήσεις. Για περισσότερες πληροφορίες, οι πελάτες μπορούν να ανατρέξουν στην ειδική ιστοσελίδα που δημιουργήθηκε για την εξυπηρέτησή τους.
Ελληνικός τουρισμός
Φέτος οι επιπτώσεις δεν αναμένεται να είναι μεγάλες καθώς τελειώνει η περίοδος αιχμής του καλοκαιριού. Ωστόσο η επίδραση την επόμενη τουριστική σεζόν θα εξαρτηθεί από τις εταιρείες που θα εξαγοράσουν το μερίδιο της Thomas Cook. Αναμένεται να φανεί εάν η πολιτική που θα ακολουθήσουν επηρεάσει τις ροές προς τη χώρα μας.
Ξενοδοχεία
Οι μεγάλοι χαμένοι από την κατάρρευση του Thomas Cook είναι τα ξενοδοχεία που συνεργάζονταν με τον τουριστικό οργανισμό. Γι’ αυτά τελειώνει απότομα η σεζόν, η οποία υπό κανονικές συνθήκες διαρκεί μέχρι το πρώτο 10ήμερο του Νοεμβρίου.
Η Thomas Cook πραγματοποιούσε τις πληρωμές της μετά από διάστημα δύο έως τριών μηνών, επομένως για τους Έλληνες ξενοδόχους το διάστημα από τα μέσα Ιουλίου και μετά- η πλέον υψηλή περίοδος- βρίσκεται στον αέρα, ενώ θα πρέπει να προσμετρηθούν η χασούρα για τον Σεπτέμβριο αλλά και τον Οκτώβριο. Επιπλέον σημαντικά είναι τα χαμένα ποσά για από τις προκρατήσεις του 2020.
Με βάση τους υπολογισμούς των ξενοδόχων μόνο της Κρήτης, σε Ρέθυμνο και Ηράκλειο, ένα ποσό μεταξύ 80-100 εκατ. ευρώ θεωρείται «χαμένο». Είναι χαρακτηριστικό ότι το 80% των ξενοδοχείων της Κρήτης συνεργάζονται με την εταιρεία. Περίπου ίδιου ύψους είναι οι απώλειες σε Κω και Ρόδο. Ακολουθούν η Κέρκυρα και οι υπόλοιπες περιοχές της χώρας.
Οι μεμονωμένοι επιχειρηματίες, οι οποίοι είχαν συνάψει μεγάλο όγκο συμβολαίων με την Thomas Cook είναι αυτοί που θα αντιμετωπίσουν το μεγαλύτερο πρόβλημα, αν και προς το παρόν αναλυτικά και ακριβή στοιχεία για τις απώλειες ανά ξενοδοχειακή μονάδα δεν υπάρχουν.
Θεωρείται πως οι ξενοδόχοι θα εισπράξουν μέρος από τα οφειλόμενα μέσω νομικών διαδικασιών, καθώς ενεργοποιούνται άμεσα οι ασφαλιστικές διασφαλίσεις που είχε ο όμιλος και αναμένονται οι διαδικασίες εκκαθάρισης.
Το μέλλον του ελληνικού τουρισμού
Η κατάρρευση του Thomas Cook αποτελεί άλλο ένα ισχυρό σημάδι ότι ο ελληνικός τουρισμός βρίσκεται σε σχέση εξάρτησης με τους ευρωπαϊκούς ταξιδιωτικούς ομίλους. Τόσο η βρετανική Thomas Cook όσο και η γερμανική TUI αποτελούν τους κύριους τροφοδότες τουριστών στη χώρα μας.
Το περίφημο «άνοιγμα νέων αγορών» ποτέ δεν επετεύχθη σε βαθμό τέτοιο που να μπορεί να αντισταθμίσει τις απώλειες οποιασδήποτε πιθανής «αναποδιάς» στους ευρωπαϊκούς tour operators.
Ο Thomas Cook σε αριθμούς
Ο Thomas Cook διακινούσε περί τα 3 εκατ. ταξιδιώτες προς τη χώρα μας σε ετήσια βάση την τελευταία διετία.
Ταυτόχρονα, επιχειρούσε να επεκταθεί στην ελληνική ξενοδοχειακή αγορά και είχε καταφέρει να είναι ο δεύτερος ισχυρότερος ξενοδοχειακός όμιλος που δραστηριοποιείται στην Ελλάδα.
Το ελληνικό χαρτοφυλάκιό του περιελάμβανε 48 ξενοδοχειακά ακίνητα, τα οποία φέρουν την επωνυμία ενός από τα οκτώ brand του ομίλου. Τα περισσότερα λειτουργούν στο πλαίσιο συμφωνιών franchise. Τέσσερα ξενοδοχεία (το Sunwing Kalithea Beach στη Ρόδο, το Sunwing Makrigialos στην Κρήτη, το Sunprime Miramare στην Ιξιά της Ρόδου και το Casa Cook στην Κω) διαχειρίζεται απευθείας η Thomas Cook.
Μάλιστα η Tράπεζα Πειραιώς, συμμετέχοντας στο ξενοδοχειακό fund “Thomas Cook Hotel Investment” χρηματοδότησε την εξαγορά των πρώτων ξενοδοχείων που απέκτησε ο Thomas Cook σε Ελλάδα (το Sunwing Kalithea στη Ρόδο και το Sunwing Makrigialos στη Χερσόνησο Κρήτης) και Ισπανία.
Φέτος προβλεπόταν να αυξηθούν σε εννέα τα ιδιόκτητα ακίνητα του ομίλου, με την εξαγορά του Casa Cook στην Κω και την έκταση που απέκτησε στο ίδιο νησί. Παράλληλα, επρόκειτο να προστεθούν δύο ξενοδοχεία στην Ισπανία.
Το μέλλον των ξενοδοχείων της Thomas Cook
Η κατάρρευση του Thomas Cook αφήνει πίσω της ένα κενό που πολλοί έχουν ήδη εκδηλώσει ενδιαφέρον να καλύψουν. Τα τέσσερα ιδιόκτητα ξενοδοχεία θα είναι ο πρώτος στόχος των επίδοξων διεκδικητών της πίτας. Και η Τράπεζα Πειραιώς, ως χρηματοδότης, αναμένεται να παίξει σημαντικό ρόλο στα ξενοδοχειακά deals.
Τα υπόλοιπα 44 ξενοδοχεία θα πρέπει να κινηθούν άμεσα για να καθορίσουν τη στρατηγική πωλήσεων της επόμενης σεζόν.
Μέτρα από την κυβέρνηση
Τη διακοπή του τέλους διαμονής στα πληγέντα ξενοδοχεία, εξετάζει το υπουργείο Οικονομικών, ως μια πρώτη δράση, για το ζήτημα.
Σύμφωνα με πηγές του υπουργείου Οικονομικών και μετά τη χθεσινή σύσκεψη που έλαβε χώρα στο υπουργείο, παρουσία και του αρμόδιου υπουργού Χρήστου Σταϊκούρα, οι αρμόδιες αρχές αναμένουν την πλήρη εικόνα προτού ληφθεί κάθε απόφαση. Κατά συνέπεια τις επόμενες ώρες θα υπάρξει και επίσημη ανακοίνωση αν θα προχωρήσει το υπουργείο Οικονομικών στην αναστολή της καταβολής του τέλους διαμονής. Αυτό, όπως τονίζεται, θα αφορά συγκεκριμένα ξενοδοχεία και θα έχει συγκεκριμένη χρονική ισχύ, αν τελικά επικυρωθεί.
Σαφή εικόνα θα προκύψει από τα στοιχεία που θα αποστείλουν στο υπουργείο οι ξενοδόχοι, κάτι που ακόμα δεν έχει συμβεί.
Αν τα δεδομένα ωστόσο το επιτρέψουν θα ανακοινωθούν και παρεμβάσεις και σε θέματα καταβολής ΦΠΑ, των εν λόγω επιχειρήσεων.
Τέλος τονίζεται ότι το υπουργείο Τουρισμού πριν τη σημερινή ανακοίνωση του βρετανικού διοργανωτή ταξιδίων προχώρησε ήδη στη διακοπή προγράμματος συνδιαφήμισης που έτρεχε από την αρχή του έτους ύψους 1,4 εκατ. ευρώ. Με την κίνηση αυτή, το υπουργείο περιέσωσε 1,1 εκατ. ευρώ.
Αντιδράσεις φορέων
«Η παύση λειτουργιών της Thomas Cook, αποτελεί μια πολύ δυσάρεστη εξέλιξη που απαιτεί τη γρήγορη και αποτελεσματική αντιμετώπισή της», τονίζει ο ΣΕΤΕ και προσθέτει ότι η Πολιτεία θα πρέπει να προχωρήσει άμεσα στην ενημέρωση του τουριστικού κόσμου, για το πώς διαμορφώνεται η κατάσταση από σήμερα όσον αφορά την Thomas Cook UK, αλλά και για το τι ακριβώς ισχύει με τις άλλες αγορές (Γερμανία, Ολλανδία, Βέλγιο, Σκανδιναβία). Παράλληλα, θα πρέπει να σχεδιάσει και να ανακοινώσει συγκεκριμένα μέτρα για την απορρόφηση των προβλημάτων που θα προκύψουν στις τουριστικές επιχειρήσεις. «Από την πλευρά μας, όλος ο ιδιωτικός τομέας, χρειάζεται να δείξει ψυχραιμία και κυρίως αλληλεγγύη στους χιλιάδες τουρίστες της Thomas Cook που βρίσκονται στην Ελλάδα».
«Ο κλάδος των ξενοδόχων είναι εκείνος που πλήττεται κατά κύριο λόγο από την κατάρρευση του ταξιδιωτικού οργανισμού Thomas Cook και σε ένα μικρότερο ποσοστό, περίπου 20%, (πλήττονται και) οι τουριστικοί πράκτορες, που είναι οι τοπικοί συνεργάτες», επισήμανε ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ξενοδόχων (ΠΟΞ) Γρηγόρης Τάσιος, ενώ το Ξενοδοχειακό Επιμελητήριο ανέφερε: «Η πτώχευση της Thomas Cook είναι μια εξαιρετικά δυσάρεστη εξέλιξη και με πολλές πτυχές, καθώς σημειώνεται μια μεγάλη ανατροπή στο σύστημα τροφοδοσίας της χώρας με επισκέπτες».
Πρωτοβουλία Έλ. Κουντουρά
Η Ευρωβουλευτής Έλενα Κουντουρά, σε έκτακτη ερώτηση που κατέθεσε στην Κομισιόν, λόγω της κατάρρευσης του ταξιδιωτικού κολοσσού Thomas Cook, ζήτησε από την Επιτροπή να παρέμβει και να δώσει λύσεις για την άμεση αντιμετώπιση των συνεπειών, και παράλληλα την καλεί να προχωρήσει στη δημιουργία ευρωπαϊκού μηχανισμού διαχείρισης κρίσεων προορισμού με στόχο την προστασία του τουρισμού στην ΕΕ.