Παρά τις αμφισβητήσεις που δικαίως ακούγονται για την τακτική του ηγετικού επιτελείου της Airbnb, θα αποδειχθεί ότι μπορεί σε συνολικό επίπεδο να τα έχει κάνει μαντάρα. Aλλά στην κλιμακωτά επεξεργασμένη τακτική της Airbnb απέναντι στους hosts κατά την πανδημία, αποδείχθηκε αυτό που λέμε “μανούλα”.
Η εξέλιξη του δράματος
Οι πρώτοι που έφαγαν τη σφαλιάρα της πανδημίας από τα εκατομμύρια των hosts είναι αυτοί που έχουν ευέλικτες και μέτριες πολιτικές ακυρώσεων. Οι hosts αυτοί, κατά κανόνα δεν είχαν κρατήσεις σε μεγάλο βάθος χρόνου. Τα καταλύματα που παίρνουν κρατήσεις από Δεκέμβριο μέχρι Φεβρουάριο και οι αφίξεις τους είναι 5 και 6 μήνες αργότερα έχουν κατά 90% αυστηρές πολιτικές.
Έτσι, η πλειοψηφία των hosts με ευέλικτες και μέτριες πολιτικές που αγγίζει το 70-80% του συνόλου, δεν μπορεί σχεδόν σε τίποτε να κατηγορήσει την πλατφόρμα, αλλά μόνον την κακή της τύχη που προήλθε από την πανδημία.
Τους μένει όμως μία πικρία. Γιατί ενώ υπήρξαν πειθαρχικοί στα πολύ πιεστικά κελεύσματα της πλατφόρμας να “είναι ευέλικτοι”, δεν πήραν την παραμικρή ανταμοιβή ή ενίσχυση από εκείνη. Σε αντίθεση με τους “αυστηρούς”. Αλλά και αυτή την πικρία την καταπίνουν με ανάμικτα συναισθήματα. Κυρίως επειδή στην ψυχολογία τους επικρατεί ότι είναι δίκαιο σε τελική ανάλυση κάποιος που δεν μπορεί για αντικειμενικούς λόγους να ταξιδέψει, να πάρει τα χρήματά του πίσω.
Από την άλλη, οι “αυστηροί” που είναι το 20-30% του συνόλου είδαν να έρχεται το “τυράκι” προς τα λεγόμενα καλά σπίτια (ό,τι κι αν σημαίνει αυτό). Τα καταλύματα δηλαδή, που από ανταγωνιστική άποψη, είχαν τη δύναμη να εφαρμόζουν αυστηρές πολιτικές παρά τις προτροπές της πλατφόρμας για το αντίθετο.
Τι γνώριζαν στην Airbnb
Γνώριζαν στο επιτελείο της Airbnb ότι αυτοί οι hosts θα συμβιβαστούν με μία μικρή απώλεια στη δυνατότητα να εφαρμόζουν την πολιτική ακυρώσεών τους, εξ αιτίας της πανδημίας. Άλλωστε, πολλοί από αυτούς ήταν διατεθειμένοι να κάνουν αντίστοιχες επιστροφές προς τους guests που θα ακύρωναν.
Έτσι, ήταν σίγουροι στην Airbnb ότι αυτοί οι hosts θα κατάπιναν εύκολα την αρχική υποχρεωτική αναστολή των πολιτικών τους για ένα μήνα. Από 14 Μαρτίου έως 15 Απριλίου. Γνώριζαν επίσης ότι το χάπι θα χρυσωνόταν με τις αποζημιώσεις του 12,5% επί των κρατήσεων που τους “χάρισε” η πλατφόρμα. Και ότι ακόμη θα παίξουν το ρόλο τους οι σχεδόν χωρίς αντίκρισμα συζητήσεις για το περίφημο ταμείο ενίσχυσης των superhosts. Το οποίο, ειρήσθω εν παρόδω, αν το δείτε πουθενά προς τα εδώ, να μου γράψετε.
Όλα αυτά θα συνέβαιναν, αρκεί βεβαίως αυτοί οι hosts να ένοιωθαν ή να έλπιζαν πως έχουν “λυμένα” τα χέρια τους στο αμέσως επόμενο διάστημα για την εφαρμογή της πολιτικής ακυρώσεών τους. Γνώριζαν ακόμη στα επιτελεία ότι αυτή η κατηγορία, η μόνη που στην πράξη είχε στα χέρια της σημαντικές κρατήσεις για τον Ιούνιο και μετά, θα μπορούσε να “καταπιεί” μία βήμα-βήμα ανά δεκαπενθήμερο κλιμάκωση της υποχρεωτικής αναστολής των αυστηρών πολιτικών για ενάμιση μήνα ακόμη. Και το έκαναν να συμβεί εύκολα.
Το έκαναν επεκτείνοντας την πολιτική των ειδικών περιστάσεων μέχρι και την 31η Μαΐου. Βοηθός τους φυσικά ήταν το τυράκι της αποζημίωσης του 12,5%.
Θεατές διαγγελμάτων
Σε όλο αυτό το διάστημα παρακολουθούμε τακτικά διαγγέλματα με τις σχεδόν δακρύβρεχτες ανοησίες του επικεφαλής και εκ των ιδρυτών της Airbnb. Πολύ πρόσφατα όμως βρισκόμαστε μπροστά στην εξέλιξη μιας θρασύτατης πλέον προσπάθειας: Ήδη η πλατφόρμα έχει ανακοινώσει την περαιτέρω επέκταση της υποχρεωτικής αναστολής των αυστηρών πολιτικών μέχρι το τέλος Ιουνίου. Κλιμακωτά βεβαίως, γιατί έτσι είναι το κόλπο. Και, ω του θαύματος, χωρίς «τυράκι» αυτή τη φορά. Χωρίς αποζημίωση 12,5% προς τους hosts.
Είναι πλέον προφανές ότι η πλατφόρμα, μπαίνει πλέον σε διακεκαυμένη ζώνη. Μετρώντας τα κουκιά, γνωρίζει πολύ καλά ότι από την 1η Ιουνίου και μετά, τα λεφτά που πρέπει να αποδώσει είναι πολλά. Και ασφαλώς γνωρίζει (όπως θα δούμε καθαρά παρακάτω) ότι θα ήταν η πρώτη φορά που η Airbnb θα έβαζε πραγματικά το χέρι στην τσέπη αν συνέχιζε την τακτική των έστω πενιχρών αποζημιώσεων. Και εδώ είναι που πλέον πρέπει να μιλήσουμε σοβαρά.
Δύο τεράστια θέματα που δεν πρέπει και δεν μπορούν να περάσουν στο “ντούκου”
Μεγάλο μέρος του “καπιταλισμού της πλατφόρμας” έχει σημαντικά πλεονεκτήματα για όποιον κρατά και το μαχαίρι και το πεπόνι. Σε αντίθεση με άλλες δραστηριότητες δεν είναι υποχρεωμένος να επενδύει για όλα, δεν παίρνει ρίσκα γης, εγκαταστάσεων και μέσων παραγωγής ή διανομής. Παρακάμπτει δυσθεώρητες υποχρεώσεις κοινωνικής ασφάλισης, μειώνει το προσωπικό και τα μέσα διαχείρισης σε απολύτως ανεκτά πλαίσια και άλλα πολλά.
Δεν είναι σκοπός μου εδώ να τον αξιολογήσω ηθικά ή κοινωνικά ή πολιτικά. Ούτε καν να τον αξιολογήσω εν γένει από την άποψη της αποτελεσματικότητας. Όπως κι αν έχει ο 21ος αιώνας δείχνει πως μπορείς να είσαι ξενοδόχος χωρίς ξενοδοχεία, εταιρεία επίγειου μεταφορικού έργου χωρίς αυτοκίνητα και άλλα πολλά. Μπορείς, όπως το λέει ευγενικά η Airbnb, να είσαι απλώς “ηλεκτρονικός μεσολαβητής της κοινωνίας της πληροφορίας”.
Ανταποκρινόμενοι θετικά, ας το πάρουμε ως δεδομένο. Ας δούμε λοιπόν τι μπορεί να κάνει ένας πάροχος ηλεκτρονικών υπηρεσιών της κοινωνίας της πληροφορίας, ένας απλός μεσολαβητής μεταξύ δύο συμβαλλομένων στις μέρες μας. Παραβιάζοντας μάλιστα κατάφωρα κάθε κανόνα και κάθε νόμο που θα βρει στο διάβα του.
Το πρώτο που μπορεί να κάνει…
Μπορεί να αλλάξει τους κανόνες της σύμβασης που έχουν δύο συμβαλλόμενα μέρη μεταξύ τους. Ή μήπως δεν είναι κανόνες που έχουν μεταξύ τους με τη μεσολάβηση της πλατφόρμας; Ή μήπως δεν υπάρχουν καθόλου κανόνες συμβαλλομένων;
Μπορεί να επιβάλλει σε εμένα να αλλάξω την πολιτική ακυρώσεών μου δια της βίας και εκ των υστέρων. Και μπορεί να επιβάλλει στον επισκέπτη μου, να ανταλλάξει τα χρήματα που ΠΡΟΠΛΗΡΩΣΕ για διαμονή στο δικό μου κατάλυμα με ένα κουπόνι μελλοντικής χρήσης. Το οποίο θα χρησιμοποιηθεί για ένα κατάλυμα στην Κόστα Ρίκα ή μία δραστηριότητα στην Ταϋλάνδη. Στο μεταξύ ο “πάροχος της κοινωνίας της πληροφορίας” κρατά στα χέρια του τα χρήματα που ο guest μου προπλήρωσε.
Υπάρχει αντίλογος και τον γνωρίζω: Όπως, στο μέλλον ο guest μου θα χρησιμοποιήσει το “δικό μου” κουπόνι για κάπου αλλού, έτσι και το κουπόνι του οικοδεσπότη από την Κόστα Ρίκα θα φτάσει τελικά “μέσες-άκρες” στο δικό μου κατάλυμα. Δεν είναι ακριβώς έτσι, αλλά εδώ δεν πρόκειται καθόλου γι αυτό.
…ως “πάροχος της κοινωνίας της πληροφορίας”
Πρόκειται για το γεγονός ότι η Airbnb έχει εμπλακεί σε μεγάλους δικαστικούς αγώνες τόσο στην Αμερική όσο και στην Ευρώπη. Σε αγώνες στους οποίους πάσχισε να αποδείξει ότι προσφέρει υπηρεσίες της κοινωνίας της πληροφορίας. Στην Ευρώπη τα κατάφερε με δικαστική νίκη. Ότι δηλαδή δεν εμπλέκεται στις συμφωνίες μεταξύ τρίτων μερών. Ισχυρίστηκε και πήρε το ok ότι αυτά τα τρίτα μέρη έχουν αποδεχθεί απλώς στις μεταξύ τους συμφωνίες τους κανόνες που εκείνη πρότεινε. Και ότι η ίδια έχει απολύτως ρυθμιστικό ρόλο και αμείβεται για τη διευκόλυνσή της.
Ξέρω ότι για αρκετούς αυτά είναι λίγο “ιερογλυφικά”. Αλλά ας σκεφθούν τι σημαίνει αυτός ο χαρακτηρισμός για το τι είναι στην πραγματικότητα κάποιος. Σημαίνει ότι αυτό καθορίζει και ως πού του επιτρέπεται να βαδίσει. Με την κατάσταση που διαμορφώνεται πλέον, ίσως η αλλαγή χαρακτηρισμού τύπου δραστηριότητας θα ήταν ικανή να “εξαφανίσει” στο μέλλον την Airbnb από τη Γερμανία, την Ισπανία, τη Γαλλία, την Ολλανδία και αλλού.
Είναι κυριολεκτικά αστείο το ότι άλλες πλατφόρμες που λειτουργούν ως “ατζέντηδες” και θα είχαν νομικά ερείσματα να λειτουργήσουν όπως λειτούργησε η Airbnb, δεν το έπραξαν. Και το πράττει ο “πάροχος της κοινωνίας της πληροφορίας”!!
Θα ήταν λογικό να περιμένουμε νομικούς Ευρωπαϊκούς και Αμερικανικούς κύκλους και τις ανταγωνίστριες εταιρείες, αλλά και πολλά funds “οικοδεσποτών”, να δείξουν “πόσα απίδια βάνει ο σάκος” στους επίδοξους ταχυδακτυλουργούς. Γιατί οι νόμοι του συστήματος λογικά θα πρέπει να λειτουργούν και στον “καπιταλισμό της πλατφόρμας”.
Το δεύτερο (και λίγο πιο ζουμερό) που μπορεί να κάνει
Ένας μεσολαβητής, πάροχος της κοινωνίας της πληροφορίας μπορεί να σου πάρει τα δικά σου χρήματα από το πορτοφόλι και να ισχυριστεί ότι πάντοτε ήταν δικά του. Απλώς, χωρίς να το καταλάβεις είχαν παραπέσει στο δικό σου πορτοφόλι.
Ποιά είναι λοιπόν η τακτική της Airbnb; Μεσολαβεί ανάμεσα σε δύο μέρη. Το Α που είναι ο guest και το B που είναι ο host. Ως διαμεσολαβητής θα λάβει την προμήθειά της. Το μέρος Α που είναι ο guest κάνει κράτηση στο κατάλυμα του μέρους Β που είναι ο Host. Αυτή η διαμονή τιμάται 1.000, 00 ευρώ. Ποια είναι η αμοιβή – προμήθεια της πλατφόρμας για τις υπηρεσίες της; Θα λάβει 30 ευρώ αμοιβή (3%) από τα 1.000,00 που αναλογούν στον ιδιοκτήτη. Και θα λάβει επιπλέον 160,00 ευρώ (16%) από τον επισκέπτη. Η συνολική της αμοιβή στο τελικό ποσόν που θα πληρωθεί (1160,00 ευρώ) θα είναι 190,00 ευρώ.
Τι θα συμβεί σε μία ακυρωμένη κράτηση για την οποία έχει χορηγηθεί κουπόνι εξαργυρώσιμο σε μελλοντική υπηρεσία; Σε αυτή την περίπτωση η πλατφόρμα θα κρατήσει τα χρήματα στο παντελόνι (ή το φουστάνι) της για κανένα χρόνο, επιλύοντας με τον ένα ή τον άλλο τρόπο τα προβλήματα ρευστότητας της. Αφήνοντας τον host με άδειες τσέπες και χωρίς ρευστότητα. Και με την ελπίδα ότι «του χρόνου» θα πάρει κι εκείνος χρήματα από ένα άλλο κουπόνι, κάποιου άλλου host από το Γιβραλτάρ το οποίο εκδόθηκε φέτος. Έτσι είναι οι «κοινότητες».
Ως εδώ, έχουμε έναν άτοκο, κατά μέσο όρο ετήσιο «δανεισμό» από το σύνολο της κοινότητας. Not that bad. Αν σκεφτούμε ότι τα 2 δισ. που δανείστηκε η Airbnb για τις έκτακτες συνθήκες, τα πληρώνει τουλάχιστον με 11% ετησίως. Κρίμα που ο Brian δε σκέφτηκε να στείλει 11% και στην «κοινότητα» για το άτοκο δάνειο.
Αλλά τα πολύ ωραία είναι παρακάτω
Μέχρι τώρα έχουμε παράταση του έμμεσου και άτοκου δανεισμού. Μακάρι τα πράγματα να έμεναν εδώ. Γιατί υπάρχουν και τα κουπόνια που έχουν ημερομηνία λήξης το τέλος του 2021 και τελικά δεν θα χρησιμοποιηθούν.
Ποιά είναι εδώ η τακτική της Airbnb; Μα είναι απλό! Θα τα κρατήσει η πλατφόρμα για πάντα στην τσέπη της. Σαν να ήταν στο σύνολό τους δικά της κι όχι μόνο κατά 19%. Εκτινάσσοντας σε αυτές τις περιπτώσεις την αμοιβή της και ανεβάζοντάς την στο σύνολο του ποσού.
Ή αλλιώς στα 1.160,00 από τα 190,00 ευρώ που θα ήταν υπό φυσιολογικές συνθήκες. Τι θα συμβεί εδώ; Θα συμβεί μία μεγάλη, καθαρή, μεταφορά αξίας από ένα πορτοφόλι σε ένα άλλο.
Οι ψύλλοι
Να μην ψάχνουμε ψύλλους στα άχυρα. Συμφωνώ. Αλλά πρόκειται για ψύλλους; Ας το δούμε. Η περίφημη πρόσφατη ρευστότητα της πλατφόρμας σύμφωνα με δηλώσεις της ήταν 3,5-4 δισ. Αυτή η ρευστότητα ήταν τελικά οι αξίες των προκαταβεβλημένων κρατήσεων.
Έστω, ότι δεν προέκυπτε η πανδημία και ότι αυτές οι κρατήσεις θα εκτελούνταν. Η πλατφόρμα θα ελάμβανε ως αμοιβή, max το 19%, ήτοι 760 εκατομμύρια ευρώ. Αν υποθέσουμε ότι το 1 δισ. από αυτά, για διάφορους λόγους, παρά την πανδημία, εκτελεστεί, τότε θα λάβει 190 εκατομμύρια. Και βεβαίως το 19% από όλα όσα στο μέλλον εκτελεστούν με τη χρήση των κουπονιών που εκδίδει αυτή τη στιγμή.
Όμως, όλοι όσοι γνωρίζουν την αγορά και τον τρόπο που λειτουργεί, μπορούν να καταλάβουν ότι από τα εναπομείναντα για το μέλλον αξίας 3 δισ. κουπόνια, τελικά ένα μέρος ΔΕΝ θα εξαργυρωθεί. Θέλετε να πούμε 15%; Πρόκειται για μία αξία 450 εκ ευρώ. Σε ποιόν ανήκουν αυτά τα χρήματα; Πού θα τα έχει βρει η πλατφόρμα;
Η απάντηση είναι απλή. Ανήκουν στους hosts. Κάποιοι πλήρωσαν γι’ αυτές τις φιλοξενίες και επειδή δεν αξιοποίησαν τελικά το κουπόνι τους, έχασαν τα χρήματά τους σε όφελος κυρίως των hosts. Αλλά οι hosts δεν θα δουν δεκάρα από αυτά τα 450 εκατομμύρια. Έτσι, αυτά τα εκατομμύρια εξαφανίστηκαν από το πορτοφόλι του συνόλου των hosts για να εμφανιστούν σε κάποιο άλλο.
Δεν δείχνει και πολύ νόμιμο, έτσι δεν είναι;
Μήπως να μας πει ο Brian στο επόμενο show για όλα αυτά, αντί να μας κοιτάει θλιμμένος για το κακό που μας βρήκε όλους μαζί;
O BnB Παρατηρητής